Στις 10 Απριλίου 2025 ψηφίστηκε ο Νόμος 5193/2025, με τον οποίο επήλθαν νέες και ουσιαστικές αλλαγές στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών του Ν. 4738/2020.

Επεκτείνεται η προστασία που ίσχυε έως τώρα για τον «ευάλωτο οφειλέτη» και εισάγονται πρόσθετες δυνατότητες ρύθμισης και απαλλαγής για φυσικά και νομικά πρόσωπα.

Όπως θα δούμε παρακάτω, η σωστή ενημέρωση και η έγκαιρη υποβολή αιτήσεων στον εξωδικαστικό μηχανισμό μπορούν να προσφέρουν:

• • Αναστολή πλειστηριασμών

• • Ρυθμίσεις με μειωμένες δόσεις χωρίς υποχρέωση προκαταβολής

• • Πλήρη νομική προστασία από επιθετικές ενέργειες πιστωτών.

1. Ποιος θεωρείται Ευάλωτος Οφειλέτης

Η ιδιότητα του ευάλωτου οφειλέτη παρέχει προνομιακή μεταχείριση σε πρόσωπα που πληρούν συγκεκριμένα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια.

Εισοδηματικά κριτήρια

• • €7.000 για μονοπρόσωπο νοικοκυριό
  • +€3.500 για κάθε επιπλέον μέλος

  • Ανώτατο όριο €21.00

Περιουσιακά κριτήρια

• • Αξία ακίνητης περιουσίας (βάσει ΕΝΦΙΑ): έως €120.000 για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, +€15.000 ανά μέλος (μέχρι €180.000)
  • Καταθέσεις: έως €7.000 (μονοπρόσωπο) – €21.000 (πενταμελές)

Η Βεβαίωση Ευάλωτου Οφειλέτη εκδίδεται μέσω Gov.gr και έχει ισχύ τριών μηνών.

Ο Ν. 5072/2023 εισήγαγε σημαντικές βελτιώσεις στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών, ενισχύοντας τη θέση του «ευάλωτου οφειλέτη».

Συγκεκριμένα, για όσους έχουν εκδώσει Βεβαίωση Ευάλωτου Οφειλέτη μέσω Gov.gr (ισχύος τριών μηνών), οι πιστωτές — τράπεζες και διαχειριστές δανείων — υποχρεούνται να αποδεχθούν την πρόταση ρύθμισης που παράγεται αυτόματα από το υπολογιστικό εργαλείο του Ν. 4738/2020 («αντιπρόταση πιστωτών»).

Επιπλέον, ο ευάλωτος οφειλέτης:

• Απαλλάσσεται από την υποχρέωση προκαταβολής, ακόμη και εάν έχει επιβληθεί κατάσχεση ή έχει προγραμματιστεί πλειστηριασμός.

• Δικαιούται ρύθμιση όχι μόνο για τις οφειλές του ως κύριος οφειλέτης, αλλά και για εκείνες στις οποίες είναι εγγυητής, ανεξαρτήτως αν ο κύριος οφειλέτης είναι ιδιώτης ή επιχείρηση.

• Μπορεί να λάβει κρατική ενίσχυση από €70 έως €210 μηνιαίως για την αποπληρωμή στεγαστικού δανείου που συνδέεται με την κύρια κατοικία του, υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 28 Ν. 4738/2020.

2. Οι Πέντε Κύριες Αλλαγές του Ν. 5193/2025 – Διεύρυνση Κριτηρίων Επιλεξιμότητας

Ο νέος νόμος τροποποιεί βασικά σημεία του εξωδικαστικού μηχανισμού, καθιστώντας τη διαδικασία πιο ευέλικτη και αποτελεσματική.

Διεύρυνση του τεκμηρίου συναίνεσης πιστωτών

Μέχρι σήμερα, το τεκμήριο συναίνεσης του συνόλου των πιστωτών (τραπεζών, Δημοσίου και ασφαλιστικών ταμείων) στην παραγόμενη πρόταση του εξωδικαστικού μηχανισμού ίσχυε μόνο για τους ευάλωτους οφειλέτες.
Με το άρθρο 178 του Ν. 5193/2025, το τεκμήριο αυτό επεκτείνεται και σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα που:

• • Πληρούν έως το διπλάσιο των κριτηρίων του ευάλωτου οφειλέτη,

• • Έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές τουλάχιστον 90 ημερών σε χρηματοδοτικούς φορείς,

• • Οι οφειλές αυτές δεν υπερβαίνουν συνολικά τα €300.000.

Ενδεικτικά όρια για μονοπρόσωπο νοικοκυριό:

Κριτήριο	Νέο Όριο (διπλάσιο)
Ετήσιο εισόδημα	€14.000
Αξία ΕΝΦΙΑ	€240.000
Καταθέσεις	€14.000

Με άλλα λόγια, η ευνοϊκή ρύθμιση που ίσχυε αποκλειστικά για τους ευάλωτους, επεκτείνεται πλέον και σε ευρύτερη κατηγορία οφειλετών, διευκολύνοντας τη ρύθμιση μεγάλου όγκου χρεών.

Προϋπόθεση: οι οφειλές πρέπει να ήταν ήδη ληξιπρόθεσμες για τουλάχιστον 90 ημέρες κατά την 14.4.2025 (ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου).

Επανυποβολή αίτησης ρύθμισης εντός δύο μηνών

Οι οφειλέτες που είχαν απορριφθεί στο παρελθόν από τον εξωδικαστικό μηχανισμό, μπορούν να υποβάλουν εκ νέου αίτηση μέσα σε προθεσμία δύο μηνών από την έναρξη ισχύος του νόμου, εφόσον πληρούν πλέον τα νέα διευρυμένα κριτήρια.

Δεύτερη ευκαιρία για νομικά πρόσωπα

Αντίστοιχη δυνατότητα επανένταξης προβλέπεται και για νομικά πρόσωπα που:

• είχαν ενταχθεί σε ρύθμιση βάσει τεκμαρτού ποσοστού κέρδους (10% επί του κύκλου εργασιών),
• αλλά απώλεσαν τη ρύθμιση λόγω μη καταβολής τουλάχιστον τρεις δόσεων έως την έναρξη ισχύος του νόμου.

Ποινική προστασία για ρυθμισμένους οφειλέτες

Με τροποποίηση του άρθρου 25 του Ν. 1882/1990, δεν ασκείται ποινική δίωξη για μη καταβολή χρεών προς το Δημόσιο, όταν ο οφειλέτης έχει ενταχθεί σε ενεργή ρύθμιση (όπως ο εξωδικαστικός).
Αν έχει ήδη ασκηθεί δίωξη, το δικαστήριο παύει οριστικά τη διαδικασία εφόσον η ρύθμιση παραμένει σε ισχύ.

Αδρανοποίηση κατασχέσεων εις χείρας τρίτων

Πλέον, για να παγώσουν οι κατασχέσεις εις χείρας τρίτων (π.χ. τραπεζικοί λογαριασμοί), απαιτείται ο οφειλέτης να έχει υποβάλει δηλώσεις εισοδήματος και ΦΠΑ των τελευταίων πέντε ετών, έστω και εκπρόθεσμα.
Πρόκειται για πιο ευνοϊκή ρύθμιση, καθώς μέχρι τώρα ο νόμος απαιτούσε την υποβολή δηλώσεων εντός τριών μηνών από τη λήξη της προθεσμίας.

3.Ευάλωτος οφειλέτης & Πτώχευση / Πλειστηριασμός

Ο ευάλωτος οφειλέτης προστατεύεται ιδιαίτερα σε περιπτώσεις πτώχευσης ή πλειστηριασμού της κύριας κατοικίας του.

Σε περίπτωση πτώχευσης, μπορεί να μεταβιβάσει την κύρια κατοικία του στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης (όταν συσταθεί), να παραμείνει σε αυτήν έως 12 έτη καταβάλλοντας μίσθωμα και να έχει δικαίωμα επαναγοράς. Μέχρι τότε, μπορεί να ενταχθεί στο ενδιάμεσο πρόγραμμα κρατικής στήριξης (άρθρο 104 Ν. 5072/2023), που αναστέλλει την εκποίηση και προβλέπει μηνιαία καταβολή 3,5% της αξίας (ΕΝΦΙΑ σε περίπτωση Πτώχευσης ή Εμπορικής σε περίπτωση Πλειστηριασμόυ) του ακινήτου, με κρατική επιδότηση €70–€210.

Αντίστοιχη προστασία ισχύει και σε περιπτώσεις πλειστηριασμού, όπου ο ευάλωτος μπορεί να ζητήσει τη μεταβίβαση της κατοικίας του στον ίδιο Φορέα ή να ενταχθεί στο πρόγραμμα στήριξης, έως τη σύστασή του.

Η ιδιότητα του «ευάλωτου οφειλέτη» μπορεί επίσης να αποτελέσει λόγο αναστολής ή ακύρωσης πλειστηριασμού, ιδίως όταν διαπιστώνεται καταχρηστική ενέργεια από τον πιστωτή.

4. Συμπέρασμα

Ο Ν. 5193/2025 αποτελεί σημαντική εξέλιξη για τη ρύθμιση οφειλών και την προστασία της κατοικίας.
Ενισχύει τη θέση τόσο των ευάλωτων οφειλετών, όσο και όσων πληρούν ευρύτερα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, παρέχοντας μια πιο ρεαλιστική και ανθρώπινη διαδικασία ρύθμισης χρεών.